از سنگلاخ ساوالان و آغری‌داغ تا اویماق‌های سهند

به این خانه‌های کنده شده در دل خاک اویماق می‌گوییم که این لغت در ترانه‌ی «ائولری وار اویماق اویماق» دیده می‌شود و در ادامه مصراع «ائولری وار خانا خانا» گویای مترادف بودن اویماق و خانا می‌باشد. اویماق از بُن اوی به معنی گودی، خانه‌ای است که با کندن زمین ساخته شود و قدمتش به دوره‌های پیش از خانه‌سازی برمی‌گردد و هنوز در برخی لهجه‌ها به ائو (خانه)؛ اوی، اؤی، اؤو میگویند که شاید یادگار یکی بودن ائو و اویماق باشد. ترکمنها به گودی؛ اوی و به جامه و جایی که سرپناه آدمی در برابر سرما باشد، اویلوق می‌گویند و قشقاییها نیز به کلبه اویتوق می‌گویند.

زمانی هر طایفه‌ای در یک اویماق زندگی می‌کرده که به مرور زمان به قبیله و اوبه نیز اویماق گفته شده که ترانه «اوبالاری اویماق اویماق» گویای این ارتباط است. لغت اویا که بصورت اووا و یووا و بمعنی لانه و آشیان انسان، حیوان و پرندگان است، که شاید با اویماق همریشه باشد و در برخی لهجه‌ها، هنوز به گهواره اول نوزاد؛ اوی و به جنباندن آن گهواره نیز اویماق و اویاتماق می‌گویند و تصویر ضمیمه نیز مربوط به اویماق روستای جرآغیل شهرستان توفارقان (آذرشهر) می‌باشد که حتی مسجد روستایشان نیز در دل زمین کنده شده است.