۴۹ آجر لعابدار ترکان ماننایی از سوییس به ایران منتقل شد

علی اصغر مونسان؛ وزیر میراث فرهنگی ایران اعلام کرد این آثار در اوایل انقلاب به‌شکل «غیرمجاز» از کشور خارج شده بود. مدیرکل موزه ملی ایران نیز از قرار گرفتن این آثار در موزه ملی ایران خبر داد. موزه ملی ایران در تهران قرار دارد.

به گزارش روابط عمومی موزه ملی ایران، این آثار «متعلق به یکی از مراکز تمدنی فرهنگ ماناها در هفت کیلومتری شمال غرب شهرستان بوکان است. این محوطه را نخستین بار کلایس در ۱۹۷۷ در مقاله‌ای معرفی و پلانی از آن را در مجله آمی منتشر کرد. با وقوع انقلاب و ناآرامی‌های منطقه، سودجویان بخش زیادی از این محوطه باستانی را نابود کردند و آجرهای لعابدار مکشوفه از آن را به مجموعه‌های خصوصی و موزه‌های خارج از ایران سپردند.»

در بهار ۱۳۶۴ حفاریهای باستان شناسی در تپه قالایچی انجام گرفت و پلانی از سازه‌ای سیاسی ـ مذهبی متعلق به ماناها در این منطقه کشف شد. در این حفاری ۲۰۰ آجر لعابدار نجات‌بخشی شد و سنگ‌نوشته‌ای شامل ۱۳ سطر به خط آرامی کهن، متعلق به قرن هشتم قبل از میلاد در این محل کشف و به موزه ملی ایران منتقل شد.

در کاوشهای سال ۱۳۷۸ نیز بیش از ۵۰۰ قطعه آجر لعابدار شکسته و سالم بود در قالایچی کشف شد که اکنون در مخازن موزه ارومیه (اورمو) نگهداری می‌شوند.

لازم به ذکر است، «ماننا» از حکومت های تورک پیش از اسلام هستند که حدود ۳ هزار سال قبل در آزربایجان حاکم بودند. نژادپرستان ایرانی تورک بودن این سلسه را انکار کرده و زبان و هویت مانناها را تحریف می کنند.

در ۱۸ ارديبهشت‌ماه ۹۸، نادر فلاحی، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اردبیل از رونمایی جام سه هزار ساله ماننایی در روز جهانی موزه‌ها در ۲۸ اردیبهشت‌ماه در اردبیل خبر داد و گفت: «مانناییان دولتی تُرکی بودند که از حدود هزار تا ۷۰۰ سال پیش از میلاد در شمال غربی ایران حکومت می کردند. این تمدن میراث دار تمدن‌های «توروککی»، «لولوبی» و «قوتی» است و شهرستان خلخال نیز بخشی از آن بوده است.»

اشاره نادر فلاحی به تُرک بودن «ماننا»ها، خشم پان فارس‌ها و پان ایرانیست‌های ضدتُرک را برانگیخت و این مدیر آذربایجانی مورد حمله تُرک ستیزان قرار گرفت.  شدت هتاکی ها و هجمه ها تا حدی گسترش یافت که تحت فشار نیروهای امنیتی ایران، اکثر خبرگزاری‌های رسمی کشور یا این خبر را به کلی از خروجی خود حذف کردند و یا  عبارت مربوط به «تُرک بودن ماننایی ها» را از محتوی خبر سانسور کردند. برنامه رونمایی از این جام نفیس تورک نیز لغو شد.

گوناز تی وی