Şahnaz Azad kimdir?

“Tehranda yüz kişi yoxdurmu ki, hər biri min tümən bağışlasın,hansı ki bu ölü milləti diriltmək üçün bir və ya bir neçə yeyib-i mə gecə məclis keçirilən xərclərlə bəra olan şeydir ama, qadınların bir neçə dərsinin ilkin xərclərinə sərf ola bilərlər ?!”

Rüşdieh ləqəbli tanınan “Şahnaz Azad ” 1299-cu ilin payızında qadınların təhsilinin zəruriliyi haqqında yuxarıdakı başlıqla, kəskin məqaləsinə bu cümlə ilə başlayanda cəmi 20 yaşı vardı; Keçən əsrin son ilində “Qadın məktubu” qazetsilə öz patriarxal və mizoginist cəmiyyətinə qarşı od vuran, ehtiraslı və qızqın hücum edən bir qız olaraq işə başladı. dolu qız.
O, dördüncü İran qadın qəzetinin məsul direktoru və redaktoru idi

Şahnaz 1280-ci ildə Tehranda anadan olub. Şahnaz Azad İran adlanan yerdə müasir təhsili öz adına rəsmiləşdirən “Mirzəhəsən Rüşdiyə”nin böyük qızı idi.

İbtidai məktəbin direktoru olan Rüşdiyə Şahnaz və bacısını oğlan paltarında məktəbə gətirərək onlardan qız olduqlarını heç kimə deməyəcəyinə söz vermələrini xahiş edir. Bir neçə il onlar təhsillərini oğlan məktəbinin parta və skamyalarında davam etdirdilər, nəhayət, “Bibi xanım Estrabadi”nin səyi ilə, ondan sonra isə “Toubi Azmoudeh” -nin fəaliyyətinin nəticəsindən qız məktəbləri yaradıldıqdan sora, Rüşdinin qızları da digər qızlar, parta arxasında və Qızların siniflərinin skamyalarında oturdular.

Şahnaz tanınmış jurnalist Abolqasem Azad Maraghei ilə ailə quranda 16 yaşında idi. Həyat yoldaşı ziyalı olduğundan bu evlilik onun təhsilini və ictimai fəaliyyətini davam etdirməsinə mane olmadı və sonrakı fəaliyyəti üçün əsas olub. O, 1299-cu ildə Əbül Qasım xanla birlikdə dövrünün mütərəqqi və cəsurcasına, patriarxal cəmiyyəti tənqid edən qəzeti olan “Nameh -ye Zənan” qəzetini nəşr etmək qərarına gəldi.

Qəzetin əsas redaksiyada baş məqaləsini yazıb nəşr edən Şahnaz Aadın cəmi 19 yaşı vardı. O, “Qadınların Məktubunun” birinci sayında çox kəskin məqalə ilə yazır: “Nədir ki, bizə gözümüzlə görməyə, qulağımızla eşitməyə, sağlam ayaqlarımızla tərəqqi şossesində getməyə imkan vermir? Təbii ki, O, Xurafatlardan və köhnə deyimlərdən ibarətdir.”
Onun adı tarixə ərinin soyadı Azad ilə yazılıb, lakin Şahnaz Azad İran adlanan yerdə müasir təhsilin onun adılə qeyd olunan Mirzəhəsən Rüşdiyənin böyük qızı olub.

Şahnaz da atası kimi 1330-cu ildə Setare Qızlar İbtidai Məktəbini və Şahnaz Uşaq Bağçasının təsisçisi olub.

O, “Cahan Zənan” jurnalında məqalə yazdığına və hökuməti tənqid etdiyinə görə həbs cəzasına məhkum edilib.
Şahnaz Azad 1340-cı ildə vəfat etmişdir

Təbrizin məşhur Şahnaz küçəsi bu qadın döyüşçünün adını daşıyır.Təbrizlilərin çoxu illərdir bu addan istifadə edib bu küçənin yanından keçiblər, amma niyə belə adlandırıldığını soruşmayıblar.

Tərcüməçi: Cavanşir