Ana Dili Günü münasibətilə birgə bəyanat

21 fevral 2025-ci ildə İranda fəaliyyət göstərən məzlum millətlərin
partiyaları Beynəlxalq Ana Dili Günü münasibəti ilə birgə bəyanat qəbul
ediblər. Bəyanatın hüquqları pozulan bütün xalqlar üçün əhəmiyyətini
nəzərə alaraq olduğu kimi sizlərə təqdim edirik.
Azerbaycan-ruznamesi.org
21 fevral (2Esfand) İranda və dünyada bir çox məzlum millətlər üçün mənalı və
simvolik bir gündür.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və YUNESKO tərəfindən Ümumdünya Ana Dili
Günü kimi adlandırılan bu gün 1952-ci ildə Şərqi Pakistanda (indiki Banqladeş)
öz ana dillərinin tanınması uğrunda həlak olan benqallı tələbələrin mübarizəsini
xatırlayır.
Bu günün məqsədi dil müxtəlifliyini qeyd etmək, çoxdilliliyi gücləndirmək və
müxtəlif dil qruplarının ayrı-seçkiliyinə və məhrumiyyətinə səbəb olan repressiv
dil siyasətinə qarşı çıxmaqdır.
Təəssüf ki, çoxmillətli və çoxdilli ölkə olan İran’da dil ayrı-seçkiliyinin sistemli
şəkildə tətbiq edildiyi ölkələr sırasındadır.
Ölkəni idarə edən faşist və şounist sistem yalnız fars dilini və kimliyini “milli” dil
və kimlik kimi tanıyır və buna görə də İranın fars olmayan toplumlarını, o
cümlədən Azərbaycan Türklərini, ərəbləri, kürdləri, bəlucları, türkmənləri,
lorları, Qaşqayları və s. Onlar sistemli ayrı-seçkilik siyasəti ilə üzləşirlər. Son
yüz ildə İranı idarə edən rejimlər qeyri-fars millətləri ən elementar insan
haqlarından, yəni ana dilində təhsil almaqdan məhrum ediblər.
Bu dil siyasəti İranda məzlum xalqlara iqtisadi, sosial və siyasi sahələrdə zərərli
təsirlər göstərmişdir. Bu nəticələrdən bəziləri:
1- Təhsil və elmi gerilik: Fars olmayan milyonlarla uşaq fars dilində təhsil almaq
məcburiyyətində qaldıqları üçün akademik uğursuzluq, erkən təhsildən
yayınma və təhsil məyusluğundan əziyyət çəkir.
2- Mədəni və sosial kimlik böhranı: Dil və mədəniyyətin tətbiqi mədəni
transformasiyaya, şəxsiyyət böhranına və nəticədə kimlik anormallıqlarına
səbəb olur.
3- İqtisadi ayrı-seçkilik və struktur yoxsulluğu: təkdilli və mərkəzçi siyasətlər
qeyri-fars bölgələrini marjinallaşdırıb və iqtisadi inkişafdan məhrum edib.
Azərbaycan, Bəlucistan, Əhvaz, Kürdüstan, Loristan, Qaşqaistan və digər
məzlum millətlər bölgələri akademik, elmi və peşə sahələrində rəqabətin
mümkün olmaması səbəbindən fars bölgələri ilə rəqabətdən geri qalırlar.Bu
istisna onların güc və siyasət sahəsində mövcudluğunun azalması və daha çox
ayrı-seçkiliyə, yoxsulluğa və geriliyə məruz qalmasının səbəbidir.
Təəssüf ki, belə bir şəraitdə dil hüquqları uğrunda mübarizə aparan Milli və
mədəni fəallarına qarşı siyasi və təhlükəsizlik repressiyaları da davam edir,
mədəni və milli hüquq müdafiəçiləri təqib olunur, həbs edilir və sıxışdırılır. Ana
dilində təhsillə bağlı istənilən müraciət separatizmdə ittiham olunur və ciddi
repressiyalarla üzləşir.
Odur ki, biz İrandakı məzlum millətlər partiyaları İran rejiminin ədalətsiz, ayrı
seçkilik, faşist və şovinist siyasətini pisləməklə yanaşı, İranda məzlum
millətlərin öz ana dilində təhsil almaq və dillərindən həyatlarının bütün
sahələrində istifadə etmək hüququ olan ən təməl haqqının bərpasını tələb
edirik. Dil ayrı-seçkiliyinin aradan qaldırılması digər ayrı-seçkiliklərin və
ədalətsizliklərin aradan qaldırılmasının ilk addımı və başlanğıcıdır.Biz həmçinin
bütün beynəlxalq insan haqları təşkilatlarından, YUNESKO-dan və dil hüquqları
təşkilatlarından İranda bütün məzlum millətlərin ana dilində təhsil hüququnu
dəstəkləmələrini xahiş edirik.
Yaşasın ana dilində təhsil haqqı!
Yaşasın İranda məzlum millətlərin azadlığı və birliyi!
1-Bəlucistan İnsan Haqları Kampaniyası
2-Güney Azərbaycan Demokratik Türk Birliyi
3-Raci Tepaki Bəlucistan partiyası
4- Güney Azərbaycan İstiqlal Partisi
5- Azərbaycan Demokrat Firqəsi
6-Güney Azerbaycan İnsan Heqleri Merkezi
7-Qaşqayi Azadlıq Yolu Partiyası
8- Əl Nizal Ərəb Hərəkatı Əl-Əhvazı
9-Azərbaycan Mərkəz Partiyası
10- Güney Azərbaycan Qurtuluş Partiyası
11-Kürdistan Özgürlük Partisi (PAK)
12- İranda İrqçilik və Anti-Ərəblə Mübarizə Mərkəzi
13-Güney Azərbaycan Demokrat Partiyası (GADP)
21 fevral 2025-ci il