TÜRKİYƏDƏ YENİ NƏŞRLƏR:

Türkiyədə “İranda türkcə yer adları” adlı kitabın nəşr olunması yeni hadisə olub. “Ötüken” nəşriyatı tərəfindən yayımlanan kitab Qərbi Azərbaycan, Şərqi Azərbaycan, Ərdəbil və Zəncan vilayətlərindəki yer adlarına həsr edilib. 1327 səhifəlik kitabın müəllifləri Nasir Xaze Şahgölü və Vəliullah Yaqubi, redaktoru isə Umut Başardır. Kitab Türkiyə dövlətinin Xaricdəki Türklər və Əqrəba İcmaları İdarəsi (YTB) və İran Araşdırmaları Mərkəzinin (İRAM) dəstəyi ilə çap olunub.

Kitabda dörd əyalətdəki türkcə yaşayış yerlərinin adları (oykonimlər), eləcə də şəhərlərin önəmli məhəllə və rayon adları ilk dəfə toplanaraq təqdim olunub.

“İranda türkcə yer adları” kitabında verilən 10,573 yaşayış yerindən 5,315 yerin adının türkcə və ya monqolca olduğu müəyyən edilib.

Monqol adlarının sayca məhdud (cəmi 224 ədəd), ancaq əhəmiyyət baxımından diqqətəlayiq olduğu qeyd edilib. Əsərdə həmçinin yer adlarının strukturu və müəyyən edilmiş əsas adlandırma ənənələri linqvistik baxımdan ələ alınıb.

Güney Azərbaycanda mədəni fəallar və bəzi yerli siyasətçilər illərdir müxtəlif bölgələrdə yerlərin tarixi türk adlarının dəyişidirilməsinə etirazlarını bildirirlər.

Pəhləvi dönəmindən bəri Güney Azərbaycan başda olmaqla İranın müxtəlif bölgələrində adı türkcə olan bir çox şəhər, kənd, çay, dağ və digər yerlərin adları farscaya dəyişdirilib.

2014-cü ildə Qərbi Azərbaycan vilayətinin o vaxtkı vali müavini Hadi Bahadıri Pəhləvi dönəmi və ondan sonra 2000-ə yaxın tarixi türk adının dəyişdirildiyini qeyd etmişdi.

Güney Azərbaycan və Tehranda bir çox ailə uşaqlarına seçdikləri türk ad ilə şəxsiyyət vəsiqəsi almaqda da çətinlik çəkirlər. Bəzi ailələr şəxisyyət vəsiqəsi ala bilmək üçün aylarla və hətta illərlə mücadilə etmək məcburiyyətində qalır.

Keçən mart ayında İranın Mədəniyyət və İslami İrşad naziri Məhəmməd Mehdi İsmaili fars dili və ədəbiyyatını qorumaq üçün polis gücündən istifadə ediləcəyini bildirmişdi.

Tehran polisi isə daha əvvəl paytaxtda iş yerləri və ticarət obyektləri üçün qeyri-fars adlardan istifadə etməyin yasaq olduğunu açıqlamışdı.

Timur