Tariyel Ümid

Zülmət ilə ləzzəti olmaz, həyatın, dustlar,

Nəqdi can sərf eyləyib dünyada kam almaq gərək.

Əcz ilə dönmək ədudən səhldir, hümmət tutub,

ya şəhid olmaq gərək, ya intiqm almaq gərək.

 

Məhəmməd Fizuli

Azərbaycan xalqı hər il 20 Yanvarı, qanlı yanvar faciəsində həlak olanların əziz xatirəsini yad edir,  şəhid məzarı önünə əklillər qoyurlar. Şərəflərinə fəxri keşik səflənir.dövlət himni səslənir. Səməd Vurğunun təbirincə desək: “Bizdən ayrı düşənlərə borcumuzdur bu ehtiram”.

Atam Cəfər Sovet Ordusundan söz düşəndə bizə həmişə 1945-ci ildə İrana necə daxil olmasından danışardı. Azərbaycanlıların əsgər və zabitləri necə məhəbbətlə qarşıladıqlarını qeyd edərdi. Kiçik bir xatirə hələ də yadımdan çıxmır. Atam deyirdi 1939-cu ildə anamla o taya getmişdim. İran təbəəsi olduğumuz üçün bizi İrana göndərmişdilər. Özüm də bir az rus dilində danışa bilirdim. Sovet ordusu İrana daxil olub bəzi mövqeləri tutmaqda idi. Həmin ordunun bir bölük əsgəri gəlib Əhər şəhərinin Dürmüşganlı kəndinin yaxınlığındakı göl ətrafında, qamışlıqda mövqe tutmuşdu. Bütün gecəni qorxu altında ac-susuz bu qamışlıqda gecələmişdilər. Səhərə yaxın kəndin camaatından bir-ikisini sxlayıb danışdırmışdılar. Heç nə başa sala bilməmişdilər. Kəndlilər savadsız olduğundan, həm də rus dilini bilmədiklərindən nə işlədiklərini anlamamışdılar. Bir nəfər atamı tapıb deyib. “ Cəfər, sən şurəvidən gəlmisən. Ruslar nə isə demək istəyirlər, başa düşə bilmirik. Onlarla söhbət elə.” Gəlib onlara çatanda cavan bir komandir rus dilində məni salamladı. Cavabında “Zdrasti” deyib əl verdim. Komandirin elə bil gözlərinə işıq gəldi, məni qucaqladı. Rus dilini hardan bildiyimi söruşdu. Cavab verdim ki, şurəvidən gəlmişəm. Sonra komandir öz vəziyyətlərindən danışdı. Dedi ki, bütün gecəni bu qamışlıqda ac-susuz qalmışıq. Bizə yemək və bir at lazımdır. Xəritə üzrə yerləşəcəyimiz nöqtəyə çatmalıyıq. Onu sakitləşdirdim. Gözləmələrini xahiş etdim. Gedib kənddən çoxlu lavaş, pendir, qaymaq, qatıq, yumurta gətirdim. Bir bölük əsgər doyunca yeyib-içdilər. Sonra komandir dedi ki, bir xəstəmiz var,  yeriyə bilmir.  At gətirsən bizə kömək etmiş olarsan. Öz atımı gətirib verdim komandirə. Dedi ki, lazımi yerinə çatandan sonra atı yerli adamlardan birilə geri göndərəcək.

Bizim azadlığımız cəmi bir il çəkdi. “21 Azər” Hərəkatı süqut etdi. 1946-cı ilin 12 dekabrında bu taya qardaşlarımıza pənah gətirdik. O qədər Sovet Ordusuna inanırdıq ki, təsəvvürə gəlmirdi fəqət Qorbaçov rejimi xalqlara azadlıq verən, təcavüzlərdən qoruyan möhtəşəm qüvvənin onların düşmənlərinə, cəlladına çevirdi. Tbilisidə, Pribaltikada yaşananları, Bakıda həmvətənlərimizin başına gətirdilər. Bizlərə 20 Yanvar faciəsini yaşatdılar. Təəssüf  ki, bütün bunlar acı da olsa reallıqdır, tarixi yaşantıdır.

Həmin gecə tankların altında qalan, süngüdən keçirilən, gülləbaran edilən günahsız insanların sırasında ömür boyu bu orduya inamla inanan mühacirlərimiz və övladları da var idi. Onlar əbədiyyətə qovuşarkən bilmirdilər ki, adlarının yanına daha biri  yazılacaq – 20 Yanvar Şəhidi, Azadlıq Uğrunda Mübariz!

20 Yanvar şəhidlər günü

Mən öz tariximin üstə durmuşam.

İyirmisi Yanvar, şəhidlər günü!

Torpağa canımı möhür vurmuşam,

İyirmisi Yanvar, şəhidlər günü!

Deşib güllə məni, əzib tank məni,

Əymək istəyiblər belə, bax məni.

Qaldırıb Azadlıq! Yenə haqq məni!

İyirmisi Yanvar, şəhidlər günü!

Mənimdi bu güllər, bu qərənfillər,

Bu milli qurtuluş, bu milli qürur.

Torpağın üstündə ölən şəhidlər,

Torpağın altında hələ vuruşur!

İyirmisi Yanvar, şəhidlər günü!