TEHRAN ƏRDOĞANIN DİPLOMATİYASINA MÜHARİBƏ ELAN EDİR

İranın təhlükəsizlik aparatı ilə əlaqəsi olduğu iddia edilən hakerlərin Türkiyəyə hücumları artıb. 2021-ci ilin noyabr ayından “MuddyWater” kibercinayətkar qrupu hökumət kompüterlərini zərərli proqramlarla yoluxdurmağa fəal şəkildə çalışır. Kampaniya uzun müddətdir situasiya tərəfdaşlığı qurmağa cəhd edən Ankara və Tehran arasında münasibətlərdə mühüm dəyişiklik əlaməti kimi qiymətləndirilir. Ekspertlər hesab edirlər ki, silsilə hücumlar İranın prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın regiondakı qonşularla əlaqələri yaxşılaşdırmaq niyyətinə etirazıdır.

Azerbaycan-ruznamesi.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” (NG) yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Türkiyədə “MuddyWater” üzvləri qurbanların kompüterlərini zərərli proqramla yoluxduran e-poçtlar göndərməklə işləyirdilər. Respublikanın Səhiyyə Nazirliyi, Daxili İşlər Nazirliyi, Elmi-Texnoloji Tədqiqatlar Şurası kimi iri strukturların hücuma məruz qaldığı bildirilir.

Tanınmış analitik firma “Cisco Talos Intelligence Group” qeyd edir ki, “MuddyWater” casusluğu, əqli mülkiyyət oğurluğunu və qəsbkarlığı hədəfə alır. Mütəxəssislər “bu kampaniyanı yüksək dərəcədə inamla İran hökumətinin maliyyələşdirdiyi hücumçu “MuddyWater”-in işi kimi qiymətləndirirlər. Bu qiymətləndirmə həm texniki göstəricilərə, həm də taktika, metod və prosedurlara əsaslanır”, – deyə onlar qeyd edirlər.

“MuddyWater” üzvlərinin İranın Kəşfiyyat Nazirliyinə bağlı olduğuna dair inanc ABŞ Kiber Komandanlığı tərəfindən ifadə edilib. Bu ilin yanvarında o, hakerlərin işlədiyi bir neçə sxemi açıqlayıb. Bu tapıntılara görə, hücumçular qrupu ilk növbədə Yaxın Şərq ölkələrini, həmçinin Avropa və Şimali Amerika ölkələrini hədəfə alır.

Konqres Araşdırma Xidmətinin məlumatına görə, hakerlərin hesabına İranın təhlükəsizlik aparatı da “rejimin əleyhdarlarını müəyyən etmək üçün daxili müşahidə aparır”. “O, İran səfirliklərində yerləşən agentləri şəbəkəsi vasitəsilə xaricdəki rejim əleyhinə fəalları izləyir”, – deyə konqresmenlər qeyd ediblər.

Türkiyə ilə İran arasındakı münasibətlər xüsusi tərəfdaşlıq xarakteri daşıyır, lakin onların gücü mütəmadi olaraq, o cümlədən bəzi regional münaqişələrlə sınanır. Suriyada vəziyyət belədir, Ankara müxalifətin “vəkili”dir, Tehran isə rəsmi Dəməşqi dəstəkləyir. Bundan başqa, İraq arenasında ölkələrin maraqları toqquşur. Ərdoğan yezidilərin tarixi vətəni olan mübahisəli Sincar bölgəsinə nəzarəti bərqərar etmək və yerli kürd solçu radikalların təsirini neytrallaşdırmaq üçün uzun müddətdir İraq Kürdüstanı regionu ilə praqmatik münasibətlər qurub. Lakin İran tərəfinin də Sincarla bağlı öz fikirləri var, şiə qrupları vasitəsilə öz təsirini artırmağa çalışır.

İkitərəfli münasibətlərdə narahatlıq yaradan son epizodlardan biri enerji sektoruna toxunub. Yanvarın 17-də İran qazının Türkiyəyə tədarükü gündəlik müqavilə həcminin üçdə birinə endirilib. Tehran vəziyyəti texniki problemlərlə izah edib, buna görə də yanacağın tranzitinin tamamilə dayandırılmasına qərar verilib. Bundan başqa, İran tərəfinin də qeyd etdiyi kimi, Türkiyə stansiyasında problem yaranıb. İran sonradan məhdud təbii qaz tədarükünü bərpa etsə də, insident Ankaradakı məmurları çaşdırıb və Türkiyənin təbii qaz ehtiyacının 16 faizini təmin edən İslam Respublikası ilə əlaqəni davam etdirib-etdirməməyi sual altına qoyub.

Ola bilsin ki, Ərdoğanın bölgədə apardığı “cazibədar hücum” Tehranı da incidir. İsrail prezidenti Y. Herzoq mart ayında Ankaraya səfər edəcək və bu, Fələstin sənədləri ilə uzun müddətdir pozulmuş ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşmasına yol açacaq. Bu ay Türkiyə və İsrail kəşfiyyat orqanlarının iş adamı Yair Qelleri hədəf alan İran təhlükəsizlik əməliyyatının qarşısını aldıqları bildirilib. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) iş adamının İstanbulun Çatalca səmtindəki qərargahında və Beşiktaşdakı yaşayış yerində casusluq edən cinayətkarlardan ibarət kameranı saxlamağa nail olub.

Türkiyə parlamentinin keçmiş üzvü və ABŞ Demokratiyaları Müdafiə Fondunun Türkiyə proqramının baş direktoru Aykan Erdemir NG ilə söhbətində deyib:

“Türkiyə-İran münasibətləri parçalanıb: onlar rəqabət və əməkdaşlıq elementlərini birləşdirir. İki ölkə Suriyadakı vətəndaş müharibəsində təkcə əks mövqedə deyil, həm də İraqda hegemonluq uğrunda kəskin mübarizə aparır. Ankaranın son vaxtlar İsraillə münasibətləri normallaşdırmaq cəhdləri İranın Türkiyəyə qarşı düşmənçiliyini daha da artırıb. Bu, İran kəşfiyyatı ilə əlaqəli hakerlər tərəfindən həyata keçirilən son kiberhücum dalğasının səbəblərindən biri ola bilər”.

Bu cür hücumlar həm də Ankaranın Türkiyədə iranlı müxalifləri ovlamağa çalışan iranlı əməliyyatçılara qarşı son təqiblərinə görə Tehranın qisası ola bilər, – deyə NG mənbəsi yekunlaşdırıb.